وضع حقوقی جنین آزمایشگاهی

هم زمان با ظهور فن آوری لقاح خارج رحمی، دوره ی نوینی از درمان ناباروری ایجاد شد. در این روش، لقاح و در نتیجه جنین در محیط آزمایشگاه شکل می گیرد و یک یا دو عدد از آن ها به رحم زن منتقل می شود. استفاده در دوره های درمانی مجدد، اهدا، شرکت در آزمایشات پزشکی، استفاده ی درمانی و دور ریختن سرنوشتی است که بقیه ی جنین های موجود در آزمایشگاه دارند. این درحالی است که وضع حقوقی و ماهیت جنین آزمایشگاهی مشخص نیست و قانون مدونی نیز در این زمنیه وجود ندارد. در این راستا در نگارش پیش رو سعی شد در دو بخش وضع حقوقی جنین آزمایشگاهی مشخص شود. در بخش اول با شناخت مباحث اولیه ی پزشکی مشخص شد که جنین آزمایشگاهی پس از تشکیل و سه روز رشد در محیط آزمایشگاه به رحم زن منتقل می شود، و این تنها وجه افتراق جنین طبیعی و جنین آزمایشگاهی است. جنین آزمایشگاهی از زمان انعقاد نطفه دارای شخصیت و اهلیت تمتع بالقوه است و در نتیجه در بخش دوم پایان نامه متذکر شدیم هرگونه تصمیم گیری و رفتار در مورد جنین های اضافی در محیط آزمایشگاه باید با در نظر گرفتن شخصیت بالقوه ی جنین باشد. پس شرکت جنین در آزمایشات مخرب و غیردرمانی و معامله ی آن ممنوع است. البته از بین بردن جنین آزمایشگاهی سقط محسوب نمی شود و از لحاظ فقهی حرام نیست و استفاده ی درمانی از سلول های آن تحت شرایطی خاص و محدود مجاز است. البته به نظر می رسد تا زمانی که این قواعد تحت قانونی مصوب قرار نگیرند، زمینه ی عملکرد سلیقه ای را در مورد جنین های مازاد آزمایشگاهی باز می گذارد.